Kentsel Dönüşümde Ev Sahiplerinin Hakları Nelerdir?

Herhangi bir doğal afet durumu için risk taşıyan binaların yıkılmasını ve şehirlerin daha güvenli yapılarla yeniden tasarlanmasını amaçlayan kentsel dönüşüm son yılların en çok konuşulan konularından biri. 2012 yılında Afet Riskli Yapıların Yenilenmesi Hakkında Kanun’un yürürlüğe girmesiyle başlayan kentsel dönüşüm süreci birçok ev sahibini yakından ilgilendiriyor. Peki kentsel dönüşümde ev sahiplerinin hakları neler? Konuyu detaylıca incelediğimiz bu yazımızda ev sahipleri için kentsel dönüşüm kapsamında bilinmesi gerekenleri ele alıyoruz.

Kentsel dönüşüm nedir? Süreç nasıl işler?

Gayrimenkul sahipleri binalarının riskli olup olmadığı konusunda bilgi edinmek isteyebilir. Bu durumda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurum ve kuruluşlara başvuru yaparak binanın incelenmesini talep edebilirler. Uzmanlar gerekli incelemeleri yaptıktan sonra eğer bina risk grubundaysa buna dair rapor oluşturur. Bu rapor sonucunda söz konusu binayla ilgili yıkım kararı çıkarılır. Karar, tapu müdürlükleri tarafından gayrimenkul sahiplerine tebligatla bildirilir. 

Riskli bina yıkım kararına herhangi bir itiraz olmaması durumunda 60 gün içinde yıkım işlemi gerçekleşir. Bu 60 gün içinde gayrimenkul sahipleri binanın yıkılmasına izin vermediği takdirde yıkım için 30 günlük bir ek süre tanınır. Bu sürenin sonundaysa mahalli idareler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kararıyla binanın yıkımını gerçekleştirir.

Ev sahipleri yıkım kararına itiraz edebilir mi?

Kentsel dönüşüm yıkım kararına itiraz için gerekli belgeler nelerdir?

• Riskli tespiti yapılan binada malik olunduğuna dair tapu belgesi
• İtirazı gerçekleştiren malikin nüfus cüzdanı fotokopisi
• Tapu müdürlüğünden iletilen tebligat örneği
• Vekil aracılığıyla yapılan itiraz başvurularında vekaletname örneği ve vekilin nüfus cüzdanı fotokopisi

İtiraz kabul edildiği takdirde yıkım kararındaki değişiklik tapu müdürlüğüne bildirilir. İtiraz kabul edilmezse yine bundan sonraki 60 günlük süre içerisinde binanın yıkımı gerçekleşir.

Kentsel dönüşümde ev sahiplerinin hakları başka neleri kapsar?

Yıkım kararı çıkarılan riskli binanın malikleri için zorlu bir dönem başlamış oluyor. Bu dönemde ev sahiplerinin aklını kurcalayan soruları tek tek cevaplayalım:

Kentsel dönüşümde ev sahipleri para ödeyecek mi?

Riskli binanın yıkım masrafını kimin karşılayacağı ev sahiplerinin akıllarına takılan sorulardan biri. Bina sahipleri dilerlerse yıkım için bir müteahhit ile özel bir anlaşma yöntemine başvurabilir. Bu anlaşma kapsamında binanın yıkımı müteahhit tarafından gerçekleştirilir. 

Müteahhit ile anlaşma yoluna gidilmezse binanın yıkım süreci Bakanlık tarafından üstlenilir. Bu durumda Bakanlık yıkım masraflarını tapu müdürlüğüne bildirir. Müdürlük, binadaki mülk sahiplerinin hakları oranında ipotek koyar ve bunu mülk sahiplerine bildirir. 

Kentsel dönüşümde ev sahiplerinin hakları içerisinde devlet desteği var mı?

Kentsel dönüşüm için yıkımına karar verilmiş binadaki mülk sahiplerine TOKİ tarafından yapılmış evler veriliyor. TOKİ anlaşmasını tercih etmeyen ev sahipleri içinse yıkılan dairenin bedeli için nakit ödeme yapılabiliyor. 

Ayrıca yıkım kararı sebebiyle tahliye edilen ev sahipleri için kredi desteği de bulunuyor. Bu destek devlet bankaları ve özel bankalardan düşük faizli veya faizsiz olarak kentsel dönüşüm konut kredisi şeklinde veriliyor. Bu faiz destekli kredi tutarı 100.000 TL ile 625.000 TL arasında değişiklik gösterebiliyor. 

Bunların dışında kentsel dönüşüm projeleri kapsamında ev sahiplerine çeşitli noter ücretleri, vergi ve harçlar için de muafiyet sağlanıyor.

Kentsel dönüşümde ev sahiplerinin hakları kira desteğini kapsar mı?

Risk raporu alınmış binada mülkü bulunan ev sahipleri kira desteği de alabiliyor. Bu destekten yararlanmak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapmak gerekiyor. Ancak not etmekte fayda var: Ev sahipleri proje kapsamında hem kira yardımı hem de kredi desteği alamıyor. 

Kentsel dönüşüm kira yardımı için gerekli belgeler nelerdir?

• Başvuru dilekçesi
• Riskli yapının tahliye edildiğine dair maliklerin eski ve yeni adreslerini gösteren adres bilgileri raporu
• Güncel gayrimenkul kaydı ve tapu belgesi
• Hak sahibine veya vekiline ait Ziraat Bankası vadesiz Türk Lirası hesabı cüzdanı fotokopisi
• Gayrimenkulün tüzel kişiye ait olması durumunda temsil yetkilisinin imza sirküsü

Adres bilgileri raporu ve güncel gayrimenkul kaydı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümü (A.R.A.A.D.) Bilgi Sistemi üzerinden elde edilebilir. Bu sisteme e-Devlet şifresiyle giriş yapmak mümkün.

Yıkılan binanın yerine yenisi inşa edilebilir mi?

Ev sahipleri isterlerse arazi üzerinden kendi imkanlarıyla isterlerse de dönüşüm hesaplarından uygun faiz destekli kredilerle yeniden yapı inşa edebiliyor. Ayrıca yıkım sürecinde anlaşılan müteahhitle ortak olarak da yeni bina yapımı gerçekleşebiliyor.

Ev sahibi olmak birçok açıdan tatmin edici ve avantajlı olsa da bazen böyle prosedürlerle uğraşmak zor olabiliyor. Ev sahiplerinin genel olarak sahip oldukları hakları merak ediyorsanız “Kanun Kapsamında Ev Sahibi Hakları Nelerdir” başlıklı içeriğimizi inceleyebilir, Missafir olarak ev sahibi olmanın getirdiği yükümlülükleri masaya yatırdığımız “Ev Sahibi Sorumlulukları” başlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz.

…

Missafir olarak kısa ve orta vadeli kiralamalarda ev sahiplerimize uçtan uca yönetim desteği sunuyoruz. Ev sahiplerimiz hiçbir problemle uğraşmadan kolay, güvenilir ve stressiz bir kiralama deneyimi yaşayabiliyor; evlerinden daha fazla kira geliri elde edebiliyor. Bu süreçte misafirlerimiz de zengin ürün yelpazemiz içerisinden beklentilerine ve zevklerine uygun olan evlerimizde 5 yıldızlı otel kalitesi ve ev konforunda konaklama fırsatını yakalıyor. Hakkımızda daha fazla bilgi edinmek için internet sitemizi inceleyebilirsiniz.