Ev sahiplerinin mesken nitelikli taşınmazları üzerinden elde ettikleri pek çok hakları olduğu gibi çeşitli sorumlulukları da bulunuyor. Bu sorumluluklar arasında tabii ki çeşitli vergi türleri de yer alıyor. Mesken nitelikli taşınmaz sahiplerini yakından ilgilendiren vergileri ele aldığımız serimizin yeni konusu da değerli konut vergisi. Peki değerli konut vergisi nedir, nasıl hesaplanır ve hangi durumlarda ödenmez?
Gelin, ev sahiplerinin merak ettiği bu vergi türüne dair tüm detayları ve aklınıza takılabilecek soruların cevaplarını birlikte inceleyelim.
Değerli Konut Vergisi Nedir?
2019’da kabul edilen kanun tasarısı çerçevesinde ilk kez 2021 yılında hayata geçirilen bir vergi türü değerli konut vergisi. Bu kanun tasarısı kapsamında mali değeri belirli bir tutarın üzerinde olan mesken nitelikli taşınmazların sahipleri devlete bir vergi ödemekle yükümlü tutuluyor. Hangi evlerin bu sınıflandırmada yer alacağını belirleyen bu tutar ise elbette yıldan yıla değişiklik gösteriyor. Bu sebeple mesken nitelikli taşınmazınız üzerinden değerli konut vergisi mükellefi olup olmadığınızı ve bu taşınmazınızın değerine göre hangi vergi dilimine tabi olduğunuzu senelik olarak takip etmenizi öneririz.
Bu verginin emlak vergisinden harici olduğunu ve devlete ayrıca ödenmesi gerektiğini de hatırlatalım.
Değerli Konut Vergisi Süreci Nasıl İşler?
Hangi mesken nitelikli taşınmazların değerli konut vergisine tabi olduğu Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce ya da çeşitli yetkilendirme şirketleri tarafından belirleniyor.
Tapu ve Kadastro Müdürlüğü konutunuz için bir değer belirlemediği takdirde mesken nitelikli taşınmazınızın yer aldığı belediye tarafından belirlenecek olan ya da belirlenen rayiç bedel esas alınıyor.
Eğer sahip olduğunuz evin değerli konut kategorisi içerisinde yer aldığı belirlenmişse tarafınıza bir tebligat iletiliyor. Aynı şekilde mesken nitelikli taşınmazınızın bu kategoride değerlendirildiği Tapu ve Kadastro Müdürlüğü’nün sayfasında da ilan ediliyor.
Değerli Konut Bedeline İtiraz Edilebilir mi?
Tapu ve Kadastro Müdürlüğü’nün konutunuz için belirlediği bedele ilk 15 gün içerisinde itiraz etme hakkınız bulunuyor. İtirazınızı bu süre içerisinde gerçekleştirmediğiniz ya da yetkililerce itirazınız geçersiz görüldüğü takdirde değerli konut vergisini belirlenen tutar üzerinden ödemekle yükümlü sayılıyorsunuz.
Değerli Konut Vergisi Hesaplama
Ev sahiplerinin ödemesi gereken değerli konut vergisi bedeli senelik olarak değişiklik gösterse de bu vergi türü için yine yıllık olarak belirlenen vergi dilimleri mevcut. Değerli konut vergisini hesaplarken mesken nitelikli gayrimenkulünüzün belirlenen mali değeri üzerinden bulunduğu vergi dilimi baz alınıyor. Buna göre 3 farklı dilimi arasından konutunuzun yer aldığı dilime göre belirlenen oran doğrultusunda vergi ödemek gerekiyor.
Değerli Konut Vergisi Oranları 2023
Değerli konut vergisi için belirlenen 3 vergi dilimine göre taşınmazın biçilen değeri üzerinden ödenecek bir oran belirleniyor. 2023 verilerine göre değerli konut vergisi oranları şu şekilde:
- Konutun değeri 9.967.000 TL – 14.951.000 TL arasında ise binde 3
- Konutun değeri 14.951.000 TL – 19.936.000 TL arasında ise binde 6
- Konutun değeri 19.936.000 TL üzerinde ise binde 10
Bu değerlerin yıldan yıla değişiklik gösterdiğini ve güncel rakamlar için mevzuatı takip etmeniz gerektiğini hatırlatalım.
Ayrıca mesken nitelikli taşınmaz eğer paylı mülkiyet olarak paylaşılmışsa hak sahipleri hisseleri oranında değerli konut vergisini ödemekle sorumlu tutuluyor.
Değerli Konut Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Mesken nitelikli gayrimenkulünüzün değerli konut kapsamında değerlendirildiğini öğrenmenizin ardından takip eden şubat ayında mükellefiyetiniz başlamış sayılıyor. Buna göre o şubat ayının 20’sine kadar vergi beyannamesi vermeniz gerekiyor. O yılın şubat ve haziran aylarında eşit olarak iki taksit olacak şekilde değerli konut vergisi ödeme işlemini gerçekleştirebiliyorsunuz.
Değerli Konut Vergisi İstisnası
Mesken nitelikli taşınmazının değeri belli bir tutarın üzeri olan ev sahipleri değerli konut vergisi ödemekle yükümlü fakat bazı ev sahipleri için çeşitli istisnai durumları da geçerli. Peki kimler değerli konut vergisinden muaftır?
- Mesken nitelikli tek taşınmazınızın olması durumunda
- Hiçbir geliriniz yoksa
- Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan aldığınız emekli maaşı dışında bir geliriniz yoksa
- Tek konuta hisse sahibiyseniz değerli konut vergisinden muaf tutuluyorsunuz.
Aynı şekilde inşaat işi sebebiyle üzerine kayıtlı çok sayıda konut bulunan kişiler de değerli konut vergisinden muaf sayılıyor.
Ayrıca Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ), üniversitelerin, belediyelerin ve genel ya da özel bütçeli idarelerin sahip oldukları mesken nitelikli taşınmazlar da mali değerleri ne olursa olsun değerli konut kapsamında değerlendirilmiyor ve vergiye tabi tutulmuyor.
Bunlarla birlikte uluslararası kuruluşlara ve bunların temsilcilerine ait binalar, elçilerin ikamet ettiği mesken nitelikli taşınmazlar ve konsolosluk ve elçilik olarak kullanılan konutlar da değerli konut vergisinden muaf sayılıyor.
Muafiyet şartları taşımadığı halde muafiyetten yararlanan ya da muafiyet şartları sona erdiği halde bu değişikli yetkili kurumlara bildirmeyen mükellefler durumun tespit edilmesinden sonra ceza ile birlikte gecikme faiziyle birlikte bu vergiyi ödemekle sorumlu tutuluyor.
Değerli Konut Vergisi Mükellefiyeti Ne Zaman Sona Erer?
Değerli konut vergisine mükellef olmanızdan itibaren bazı durumların gerçekleşmesi halinde mesken nitelikli taşınmazınız üzerinden vergi mükellefiyetiniz sona erebiliyor. Buna göre:
- Mesken nitelikli taşınmazınız değeri sonraki yıllarda kanunda belirlenen değerlerin altında kaldığında
- Mesken nitelikli taşınmazınız vergiye tabi sayılırken sonradan muafiyet şartları kazanmanız halinde
- Mesken nitelikli taşınmazın yanması, yıkılması ve/veya tamamen kullanılmaz hale gelmesi durumunda değerli konut vergisi mükellefiyetiniz sonlandırılıyor.
Değerli Konut Vergisi Beyannamesi
Değerli konut vergisi beyannamesi Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) beyan sisteminde yer alan Beyanname Düzenleme Programı (BDP) üzerinden verilebiliyor.
Değerli Konut Vergisi Kanunu
Değerli konut vergisine dair tüm detaylar ve süreçler 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu içerisinde belirleniyor.
